Ik denk dat je er langzamerhand ook wel mee te maken hebt of hebt gehad. Het verlopen van je energiecontract en het automatisch verlengen naar een contract met variabele tarieven voor aardgas en elektriciteit.

Onze aardgasprijs thuis is de eerste maand met 30% omhooggegaan en de tweede maand werd aangekondigd dat de tarieven in oktober wederom worden verhoogd. Met hoeveel is nog niet bekend. Op Schiphol sta je 4 uur in de rij voordat je hoort dat je vlucht gecancelled is. De inflatie is historisch hoog…

Wat is er in 2-3 jaar tijd in hemelsnaam gebeurd?

Het zal wel een combinatie van factoren zijn die elkaar versterken. Het is begonnen met de Coronatijd. Blijkbaar zijn mensen anders gaan denken hoe ze hun leven in willen delen en is de werk/privé balans verschoven. En met betrekking tot de energieprijzen trekt de oorlog in Oekraïne natuurlijk een zware wissel op alles wat er nu gebeurt.

Net als in de vorige blog las ik in de vakantie weer wat achterstallige De Ingenieurs. In een exemplaar januari 2020 staat een artikel dat de ontmanteling van het veld gestart is, met onderop de zin: “...zoals het erna daaruit ziet kan de gaswinning in de zomer van 2022 stoppen“. Nou, nee dus en gelukkig ook maar. Want wat als er straks een strenge winter komt?

Schaken op hoog niveau

We weten dat de beste schakers ter wereld uit Rusland komen (Kasparov, Karpov). Poetin zet energie, en met name gas naar Europa in als strategisch wapen. En we weten dat hij een strateeg is. Ik las gisteren een artikel dat het moeilijk in te beelden is wat hij van plan is en weleens onverwachts uit de hoek kan komen.

(Disclaimer: Het is mijn Jip en Janneke interpretatie van dit ingewikkelde fenomeen, maar volgens mij komt het hierop neer)

De Europese Unie heeft gashandelaren verplicht om de voorraden naar tenminste 80% te brengen. Maar de opslag van gas is in commerciële handen. Bedrijven verplichten is niet zo eenvoudig. De handelaren weigerden dat in verband met de hoge financiële risico’s.

“GasTerra denkt dat het vullen van een gasopslag met 1 miljard kubieke meter tegen de huidige prijzen “een financieringsvraagstuk is van 2 miljard”. Bron: NOS, 11-03-2022

Het risico zit hem erin dat de hoge gasprijzen van nu bij een prijsdaling nooit meer terugverdiend kunnen worden. De overheid heeft zich garant gesteld om dit risico af te dekken.

Poetin heeft gedreigd om de Nordstream 1 volledig af te sluiten waardoor de prijzen door het dak zullen gaan. Dus iedereen denkt dat hij dat gaat doen. Maar wat nou als hij een omdenker is en het tegenovergestelde gaat doen, dus alle kranen wijd open zet?

Dat zal op de internationale geliberaliseerde gasmarkt een instorting van de prijzen geven. Waardoor de garanties van de overheden ineens ten gelde gemaakt moeten worden en de EU-economieën nog harder geraakt zullen worden dan dat nu al het geval is. Om in geldtermen te blijven: ee worden met gelijke munt terugbetaald, zeg maar.

Groningen, de reddende engel?

Het Groninger gasveld is dus nog niet ontmanteld en zit er nog een beste voorraad in van 470 miljard m3.

“Oud-provinciebestuurder William Moorlag (PvdA) zei dat hij ’heel cynisch’ wordt over de toekomst van Groningen voor de komende jaren. „Ik maak me heel veel zorgen voor de toekomst”, zegt hij. „Toen de gasprijs op 300 euro per megawattuur stond, was de dagwaarde van wat nu nog in de grond zit meer dan 1000 miljard. Op enig moment gaan hongerige ogen daarnaar kijken. Dan kun je zeggen: de gaswinning is voorbij. Maar dat dachten we ook met kernenergie na Tsjernobyl.” De Telegraaf, 14-09-2022

Het vergoeden van de schade die Groningers aan hun huizen hebben gekregen door het winnen van gas staat buiten kijf. Ik denk dat dat ook geldt voor elke weldenkende Nederlander. En dan bedoel ik niet de €5000 p.p. die er nu wordt beloofd. (Geloof me: ik heb net zelf een verbouwing achter de rug en met €5000,- kan je bij wijze van spreken net een nieuwe voordeur kopen). Nee, met de miljarden die nog in de grond zitten en die nu door hoge belastinginkomsten binnenklotsen, moet ruimschoots worden vergoed. Bijvoorbeeld met een staffel: binnen een straal van 10 km van het gebied €250.000 p.p., binnen een straal van 25 km €150.000 etc. Ik heb het niet uitgerekend, maar dat komt zeer waarschijnlijk in de verste verte niet in de buurt van de kosten die we als maatschappij nu betalen.

En hoe zit het met Russische olie?

Blijkbaar is het aantal van schip naar schip verladingen op open zee (dus niet van land naar een schip) waarbij Russische olie is betrokken van 1 in 2021 verhoogd naar 41 sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne. Experts verwachten dat dit verder zal toenemen als op 05-12 de boycot op Russische olie ingaat.

Precaire situatie

De korte termijn situatie op de energiemarkt is dus uitermate onzeker en zorgwekkend en wie denkt dat Poetin aan de verliezende hand is moet zijn mening wellicht herzien.
De overheid is nu aan het kijken hoe ze te hulp kan schieten, mogelijk door zuinige verbruikers een energieprijsplafond te bieden en daarboven de huidige woekerprijzen. De motivatie om dan zuiniger aan te doen wordt daarmee gemotiveerd is de verwachting. En natuurlijk het versneld inzetten op niet-fossiele energiebronnen, energie-efficiency optimalisatie en geo-politieke onafhankelijkheid.